Σύνδρομο Εύθραυστο Χ (Martin-Bell)

Σύνδρομο Εύθραυστο Χ, ή Martin-Bell σύνδρομο, είναι ένα γενετικό σύνδρομο που οδηγεί σε ένα φάσμα χαρακτηριστικών φυσικών, πνευματικών, συναισθηματικών και συμπεριφορικών χαρακτηριστικών που κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά στην εκδήλωση.

Το σύνδρομο σχετίζεται με την επέκταση της ενιαίας ακολουθίας γονιδίου trinucleotide (CGG) στο χρωμόσωμα Χ, και οδηγεί σε μια αποτυχία να εκφράσει την FMR1 πρωτεΐνη η οποία είναι απαραίτητη για τη φυσιολογική ανάπτυξη του νευρικού. Υπάρχουν τέσσερα γενικά αποδεκτό κράτη της περιοχής του χρωμοσώματος που εμπλέκονται στο σύνδρομο Εύθραυστο Χ που έχουν σχέση με το μήκος του επαναλαμβανόμενη αλληλουχία CGG? Normal (29-31 CGG επαναλήψεις) (δεν επηρεάζεται από το σύνδρομο), Premutation (55-200 CGG επαναλήψεις) (δεν επηρεάζεται από το σύνδρομο), πλήρης μετάλλαξη (πάνω από 200 CGG επαναλήψεις) (επηρεάζονται), και ενδιάμεσα ή Gray αλληλόμορφα Ζώνη (40 έως 60 επαναλήψεις).

Martin Bell και το 1943, περιέγραψε μια γενεαλογία του φυλοσύνδετο διανοητική αναπηρία, χωρίς να εξετάζεται η macroorchidism (μεγαλύτερο όρχεις). Το 1969 ο Chris και Weesam προβλήματα όρασης για πρώτη φορά ένα ασυνήθιστο “δείκτη Χ χρωμόσωμα» σε συνεργασία με διανοητική αναπηρία. Το 1970 ο Frederick Hecht επινόησε τον όρο “εύθραυστη περιοχή”.

Σύνδρομο Renpenning δεν είναι συνώνυμη με το σύνδρομο. Το σύνδρομο Renpenning, δεν υπάρχει καμία ευαίσθητη περιοχή στο Χ χρωμόσωμα. Περιπτώσεις Renpenning έχουν χαμηλό ανάστημα, η μέτρια μικροκεφαλία, και νευρολογικές (εγκέφαλος) διαταραχές.

Σύνδρομο Escalante είναι συνώνυμο με το σύνδρομο εύθραυστου Χ. Ο όρος αυτός έχει χρησιμοποιηθεί στη Βραζιλία και άλλες χώρες της Νότιας Αμερικής.

Σύνδρομο Εύθραυστου Χ Αιτίες

Το σύνδρομο εύθραυστου Χ είναι μια γενετική διαταραχή που προκαλείται από μετάλλαξη του γονιδίου FMR1 στο Χ χρωμόσωμα. Μετάλλαξη σε εκείνο το σημείο βρίσκεται στο 1 από περίπου κάθε 2.000 άνδρες και 1 από περίπου κάθε 259 γυναίκες. (Συχνότητα εμφάνισης της διαταραχής είναι η ίδια περίπου 1 σε κάθε 4000 γυναίκες.)

Κανονικά, η FMR1 γονίδιο περιέχει μεταξύ 6-55 (29 σε Robbins-Kumar εγχειρίδια παθολογία) επαναλαμβάνει της CGG κωδικόνιο (trinucleotide επαναλήψεις). Σε άτομα με το σύνδρομο εύθραυστου Χ, η FMR1 αλληλόμορφο έχει πάνω από 230-4000 επαναλήψεις αυτής της κωδικόνιο.

Επέκταση του κωδικόνιο CGG επαναλαμβάνοντας σε τέτοιο βαθμό τα αποτελέσματα σε μια μεθυλίωσης του το τμήμα του DNA, ουσιαστικά φίμωση η έκφραση της πρωτεΐνης FMR1.

Αυτή η μεθυλίωση του FMR1 locus σε Xq27.3 μπάντα χρωμόσωμα πιστεύεται ότι έχει ως αποτέλεσμα τη συστολή του χρωμοσώματος Χ που φαίνεται «εύθραυστο» κάτω από το μικροσκόπιο σε εκείνο το σημείο, ένα φαινόμενο που έδωσε το όνομά του συνδρόμου.

Μετάλλαξη του FMR1 γονιδίου οδηγεί στην μεταγραφική σίγηση του εύθραυστου Χ-νοητική καθυστέρηση σε πρωτεΐνες, FMRP. Σε φυσιολογικά άτομα, FMRP πιστεύεται ότι ρυθμίζει ένα σημαντικό πληθυσμό του mRNA: FMRP παίζει σημαντικό ρόλο στη μάθηση και τη μνήμη, και επίσης φαίνεται να εμπλέκονται στην ανάπτυξη των νευραξόνων, σχηματισμό των συνάψεων, και την καλωδίωση και την ανάπτυξη των νευρωνικών κυκλωμάτων.

Μετάδοση

Τεχνικά, σύνδρομο εύθραυστου Χ είναι ένα Χ-συνδεμένο κυρίαρχο κατάσταση με μειωμένη διεισδυτικότητα.

Επειδή οι άνδρες έχουν συνήθως μόνο ένα αντίγραφο του χρωμοσώματος Χ, οι άντρες με σημαντική trinucleotide επέκταση στο FMR1 τόπος είναι συμπτωματική. Είναι διανοητικά άτομα με ειδικές ανάγκες και μπορεί να παρουσιάσει διάφορα φυσικά χαρακτηριστικά του σύνδρομο εύθραυστου Χ.

Οι γυναίκες έχουν δύο χρωμοσώματα Χ και ως εκ τούτου έχουν διπλάσια πιθανότητα να έχουν ένα λειτουργικό FMR1 αλληλόμορφο. Οι γυναίκες που μεταφέρουν ένα χρωμόσωμα Χ με μια διευρυμένη FMR1 γονίδιο μπορεί να έχει κάποια σημεία και συμπτώματα της διαταραχής ή να είναι φυσιολογικά. Παρόλο που το επιπλέον χρωμόσωμα Χ μπορεί να χρησιμεύσει ως σημείο στήριξης, μόνο ένα χρωμόσωμα Χ είναι ενεργή σε κάθε κύτταρο λόγω X-αδρανοποίηση.

Τα αρσενικά με το εύθραυστο Χ δεν μπορεί να το μεταβιβάσει σε οποιονδήποτε από τους γιους τους (δεδομένου ότι τα αρσενικά συνεισφέρουν ένα Υ χρωμόσωμα, όχι ένα Χ, στους άρρενες απογόνους τους), αλλά θα το διαβιβάζει σε όλα από τις κόρες τους, οι άντρες συμβάλλουν X τους σε όλους τους κόρες.

Οι γυναίκες που μεταφέρουν ένα αντίγραφο του εύθραυστου Χ μπορεί να το μεταδώσει στους γιους ή κόρες τους? Σε αυτή την περίπτωση κάθε παιδί έχει 50% πιθανότητες να κληρονομήσει την εύθραυστη Υιοί Χ. οι οποίοι λαμβάνουν την εύθραυστη X βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο της διανοητικής αναπηρίας. Κόρες που λαμβάνουν το εύθραυστο Χ μπορεί να φαίνεται φυσιολογική ή μπορεί να είναι διανοητικά ανάπηροι, συνήθως σε μικρότερο βαθμό από ό, τι τα αγόρια με το σύνδρομο. Η μετάδοση του εύθραυστου Χ συχνά αυξάνεται με κάθε περνώντας γενιά. Αυτή η φαινομενικά ανώμαλη μοτίβο κληρονομικότητας αναφέρεται ως ο Sherman παράδοξο.

 

Συμπτώματα του συνδρόμου

Εκτός από νοητική υστέρηση, εξέχοντα χαρακτηριστικά του συνδρόμου περιλαμβάνουν ένα επίμηκες πρόσωπο, μεγάλα ή προεξέχοντα αυτιά, πλατυποδία, μεγαλύτερες των όρχεων στους άνδρες (macroorchidism), και το χαμηλό μυϊκό τόνο. Ομιλία μπορεί να περιλαμβάνει σωριασμένο ομιλία ή νευρικό ομιλία. Behavioral χαρακτηριστικά μπορούν να περιλαμβάνουν στερεοτυπικές κινήσεις (π.χ., το χέρι flapping) και άτυπη κοινωνική ανάπτυξη, ιδιαίτερα συστολή, περιορισμένη επαφή με τα μάτια, προβλήματα μνήμης, και η δυσκολία με την κωδικοποίηση πρόσωπο.

Μερικά άτομα με το σύνδρομο εύθραυστου Χ επίσης να πληρούν τα διαγνωστικά κριτήρια για τον αυτισμό. Οι περισσότερες γυναίκες που έχουν τα συμπτώματα του συνδρόμου εμπειρία σε μικρότερο βαθμό, λόγω του δεύτερου X-χρωμοσώματος τους, ωστόσο μπορούν να αναπτύξουν εξίσου σοβαρά συμπτώματα. Ενώ πλήρη αρσενικά μετάλλαξη έχουν την τάση να παρουσιάζουν με βαριά νοητική υστέρηση, τα συμπτώματα της πλήρους θηλυκά μετάλλαξης διατρέξουν όλη την κλίμακα των ελάχιστα επηρεάζεται σε σοβαρή νοητική υστέρηση, η οποία μπορεί να εξηγήσει γιατί τα θηλυκά είναι υποδιαγνωσμένη σε σχέση με τους άνδρες.

Με λίγα λόγια, οι ομοιότητες ανάμεσα σε φυλοσύνδετο υπολειπόμενο κληρονομιάς και εύθραυστο Χ:

1. Τα αρσενικά είναι κατά κύριο λόγο επηρεάζονται?
2. Οι γυναίκες (μητέρες) είναι υποχρεωτικά φορείς (”δηλαδή”, είναι οριστικά αποδειχθεί ότι είναι φορείς) αν ένα αρσενικό παιδί επηρεάζεται, αλλά δεν είναι απαραίτητα αν επηρεάζονται τα ανήλικα κορίτσια, όπως μια γυναίκα το παιδί με ένα εύθραυστο και ένα φυσιολογικό χρωμόσωμα Χ μπορεί να έχουν κληρονομήσει το εύθραυστο χρωμόσωμα από τον πατέρα.

Οι διαφορές είναι οι εξής:

1. Τα θηλυκά μπορούν επίσης να έχουν κλινικά συμπτώματα.

 

Φυσική Φαινότυπος

• Ευδιάκριτη αυτιά
• Μακρύ πρόσωπο (κάθετη υπέρβαση άνω γνάθου)
• High-τοξωτά ουρανίσκο (που σχετίζονται με τα παραπάνω)
• Hyperextensible αρθρώσεις δακτύλων
• Διπλό αρμό αντίχειρες
• Πλατυποδία
• Μαλακό δέρμα
• Μεγαλύτερη όρχεις στους άνδρες (macroorchidism)
• Χαμηλή τον μυϊκό τόνο

 

Κοινωνική αλληλεπίδραση

FXS χαρακτηρίζεται από κοινωνικό άγχος, συμπεριλαμβανομένων των αποστροφή βλέμμα, παρέτεινε το χρόνο για να αρχίσει την κοινωνική αλληλεπίδραση, και τις προκλήσεις που σχηματίζουν σχέσεις με τους συνομηλίκους. Κοινωνικό άγχος σε άτομα με FXS έχει σχέση με τις προκλήσεις με κωδικοποίηση πρόσωπο. Κωδικοποίηση προσώπου είναι η ικανότητα να αναγνωρίζει το πρόσωπο κάποιου που έχει δει πριν. Τα άτομα με FXS παρουσιάζουν μειωμένη ενεργοποίηση στον προμετωπιαίο περιοχές του εγκεφάλου. Οι περιφέρειες αυτές που συνδέονται με την κοινωνική γνώση. Ένα παιδί με FXS είναι πιθανό να έχει υπερκινητικότητα, άγχος και κοινωνικά ελλείμματα.

Τα άτομα με εύθραυστη X-συνδέονται τρόμος / αταξία σύνδρομο (FXTAS) είναι πιθανό να παρουσιάσουν άνοια, τη διάθεση και / ή αγχώδεις διαταραχές. Τα αρσενικά με την FMR1 premutation και κλινικά στοιχεία του FXTAS βρέθηκαν να έχουν αυξημένη εμφάνιση σωματοποίησης, ψυχαναγκαστική διαταραχή, διαπροσωπική ευαισθησία, η κατάθλιψη, το άγχος και φοβική psychoticism.

Τα θηλυκά με FXS παρουσιάζουν υψηλή συχνότητα αποφευκτική συμπεριφορά, διαταραχή της διάθεσης, και διαταραχή συνήθεια. Τα θηλυκά είναι σημαντικά πιο αποσυρθεί και κατάθλιψη σε σύγκριση με τα φυσιολογικά άτομα. Το μέγεθος του DNA εισαγωγής ήταν σχετικές με το IQ, η σοβαρότητα των προβλημάτων προσοχής, και τα συμπτώματα στέρησης. Τα θηλυκά με FXS οι πλέον ευάλωτες στον κοινωνικό άγχος, η κοινωνική αποφυγή, την απόσυρση και την κατάθλιψη, έτσι ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί.

Ψυχική ηλικία συσχετίζεται θετικά και αυτιστική συμπεριφορά συσχετίζεται αρνητικά με την θλίψη σε μια συγκεκριμένη μελέτη. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι υπάρχουν διαφορετικές συμπεριφοράς προφίλ για τα μικρά παιδιά τότε υπάρχουν για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά που σημαίνει ότι δεν είναι ιδιοσυγκρασία και προβληματικές συμπεριφορές ριζωμένη στις αρχές του ιδιοσυγκρασία.

 

Μνήμη εργασίας

Από τη δεκαετία του ’40 και μετά τους, οι άντρες με FXS αρχίσουν να αναπτύσσουν σταδιακά όλο και πιο σοβαρά προβλήματα στην εκτέλεση των καθηκόντων που απαιτούν το κεντρικό στέλεχος της μνήμης εργασίας. Μνήμη εργασίας περιλαμβάνει την προσωρινή αποθήκευση των πληροφοριών »στο μυαλό», κατά την επεξεργασία την ίδια ή άλλες πληροφορίες. Φωνολογική μνήμη (ή λεκτική μνήμη εργασίας) φθίνει με την ηλικία στους άνδρες, ενώ το οπτικό-χωρική μνήμη δεν βρίσκεται να έχει άμεση σχέση με την ηλικία. Τα αρσενικά εμπειρία συχνά βλάβη στη λειτουργία της φωνολογικής βρόχου. Το μήκος είναι CGG σχετίζεται σημαντικά με την κεντρική εκτελεστική εξουσία και το οπτικό-χωρική μνήμη μέσω της ανάλυσης παλινδρόμησης. Ωστόσο, σε μεμονωμένες premutation, CGG μήκος είναι μόνο σχετίζεται σημαντικά με την κεντρική εκτελεστική εξουσία, δεν είναι ούτε με φωνολογική μνήμη ή οπτικό-χωρική μνήμη.

 

Πνευματική ανάπτυξη

Τα υφιστάμενα στοιχεία δείχνουν ότι τα άτομα με premutation έχουν δυσκολίες με τα μαθηματικά, το άγχος, την προσοχή, ή / και εκτελεστικές λειτουργίες. Premutation είναι το στάδιο όπου η ακολουθία CGG στο FMR-1 γονίδιο θα επεκταθεί ώστε να περιλαμβάνει μεταξύ 54 και 230 επαναλαμβάνεται.

Υπάρχει επίσης μια μείωση στα μέτρα της εκτελεστικής λειτουργίας γνωστικές, μνήμη εργασίας και την ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών. Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι σχετικές αδυναμίες που παρατηρούνται στο IQ απόδοση μπορεί να αποδοθεί εν μέρει στην επιβράδυνση των επιδόσεων κινητήρα, ως αποτέλεσμα της τρόμος πρόθεση. Τα παιδιά με FXS έχουν μια πνευματική ρυθμό μάθησης η οποία είναι 2,2 φορές πιο αργά από ό, τι δεν επηρεάζονται τα παιδιά.

Δεν υπάρχει επικάλυψη της συμπεριφοράς και των κλινικών symptomology μεταξύ αυτισμού και FXS. Τα κοινά σημεία περιλαμβάνουν κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες, αν και ο βαθμός στον οποίο αυτά τα δύο σύνδρομα μοιράζονται τις διαδικασίες και τα στάδια ανάπτυξης και ιατρικές αιτίες για την ασθένεια (αιτιολογία) δεν είναι γνωστή. Η έρευνα έχει δείξει ότι «κοινά» φαινότυπο αντανακλάται διαφορετικά αναπτυξιακά μονοπάτια που αποκλίνουν την πάροδο του χρόνου και σε όλη την σύνδρομα.

Χρησιμοποιώντας αυτές τις πληροφορίες, θα καταστεί δυνατή η έγκαιρη και εξειδικευμένες παρεμβάσεις. Αυτές οι προηγούμενες παρεμβάσεις που θα επιτρέψουν την καλύτερη δυνατή ανάπτυξη και να δείξει εκπαιδευτικό, κλινικό, και προσαρμοστική οφέλη στον ασθενή. Όταν και οι δύο αυτισμό και FXS που εμφανίζουν σοβαρή έλλειμμα γλώσσα και χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης είναι, συγκριτικά με τα παιδιά με μόνο FXS.

 

Υπερευαισθησία και επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά

Τα παιδιά με εύθραυστη X έχουν πολύ μικρές απώλειες προσοχής, υπερκινητικότητα και επίσης δείξει υπερευαισθησία σε οπτικές, ακουστικές, απτικές και οσφρητικές ερεθίσματα. Τα παιδιά αυτά έχουν δυσκολία στο πλήθος κόσμου λόγω των δυνατών θορύβων, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε ξεσπάσματα οφείλονται σε υπερδιέγερση. Τα παιδιά με FXS τραβήξει μακριά από το φως αφής και μπορεί να βρει υφές των υλικών να είναι ερεθιστικό. Μεταβάσεις από μια θέση σε άλλη μπορεί να είναι δύσκολο για τα παιδιά με FXS. Συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της ευαισθησίας του παιδιού σε ορισμένες περιπτώσεις. Αυτό υποδηλώνει ότι mGluR5 αναστολείς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία σύνδρομο εύθραυστου Χ.

Ενώ δεν υπάρχει καμία τρέχουσα θεραπεία για το σύνδρομο, υπάρχει ελπίδα ότι η περαιτέρω κατανόηση των βαθύτερων αιτίων της θα οδηγήσει σε νέες θεραπείες. Επί του παρόντος, το σύνδρομο μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσα από συμπεριφορική θεραπεία, ειδική αγωγή, φαρμακευτική αγωγή, και όταν είναι απαραίτητο, η θεραπεία των σωματικές ανωμαλίες. Τα άτομα με το σύνδρομο εύθραυστου Χ στην ιστορία της οικογένειάς τους να συμβουλεύονται να αναζητήσουν γενετική συμβουλευτική να εκτιμήσει την πιθανότητα που έχουν τα παιδιά που πλήττονται, και πόσο σοβαρή είναι τυχόν βλάβες μπορεί να είναι στις πληγείσες απογόνους.

 

 

 

Σύνδρομο Εύθραυστου Χ

Γράφει η ΑΡΙΑΔΝΗ ΚΑΛΠΙΝΗ – ΜΑΥΡΟΥ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Γενετικής Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της Πανελλήνιας Ενωσης Σπανίων Παθήσεων

Από πολλά χρόνια ήταν γνωστό ότι η συχνότητα της νοητικής υστέρησης ήταν μεγαλύτερη στους άνδρες απ’ ό,τι στις γυναίκες και ότι διάφοροι τύποι της νόσου οφείλονται σε φυλοσύνδετη κληρονομικότητα. Σήμερα, έπειτα από μακροχρόνιες επίπονες μελέτες, έχει εντοπιστεί ένα γονίδιο που προκαλεί ένα είδος νοητικής υστέρησης. Το σύνδρομο Εύθραυστου Χ, όπως ονομάστηκε, το όνομα του οποίου προέρχεται από ένα χαρακτηριστικό «σπάσιμο» στο χρωμόσωμα του φύλου Χ, θεωρείται -μετά το σύνδρομο Down- η συχνότερη αιτία νοητικής υστέρησης στον άνθρωπο.

Πρόκειται για ένα γενετικό νόσημα που συνήθως είναι βαρύτερης μορφής στους άνδρες απ’ ό,τι στις γυναίκες και προκαλείται από βλάβη συγκεκριμένου γονιδίου στο χρωμόσωμα του φύλου Χ, στο σημείο που παρατηρείται το σπάσιμο. Οπως είναι γνωστό οι γυναίκες έχουν δύο Χ χρωμοσώματα, ένα από κάθε γονέα, ενώ οι άνδρες κληρονομούν το Χ χρωμόσωμα από τη μητέρα τους και το Υ από τον πατέρα. Εάν κληρονομήσουν το Χ χρωμόσωμα που φέρει τη μετάλλαξη τότε θα εμφανίσουν το σύνδρομο. Επειδή οι γυναίκες έχουν ένα δεύτερο φυσιολογικό Χ συνήθως δεν πάσχουν ή παρουσιάζουν ελαφρότερα συμπτώματα.

Η συχνότητα του συνδρόμου υπολογίζεται σε 1 στις 4.000 γεννήσεις αγοριών και 1 στις 8.000 γεννήσεις κοριτσιών, ενώ ο τρόπος κληρονόμησής του είναι αρκετά ασυνήθιστος. Ενώ αρχικά είχε θεωρηθεί ότι ακολουθείται φυλοσύνδετη κληρονομικότητα με μειωμένη διεισδυτικότητα, σύντομα έγινε αντιληπτό ότι ο τρόπος μεταβίβασης ήταν πολύπλοκος. Οι περισσότεροι άνδρες που κληρονομούν τη μετάλλαξη παρουσιάζουν εκτός από την ποικίλου βαθμού νοητική υστέρηση και χαρακτηριστικό προσωπείο που περιλαμβάνει στενό και μακρύ πρόσωπο, μεγάλα και προέχοντα αυτιά και προγναθισμό. Εχουν επίσης προβλήματα συμπεριφοράς, υπερκινητικότητα, αυτιστικές τάσεις και μετά την εφηβεία μεγάλους όρχεις. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις όπου φυσιολογικοί άνδρες μεταβιβάζουν το γονίδιο στις φαινοτυπικά φυσιολογικές κόρες τους, οι οποίες μπορεί να αποκτήσουν παθολογικά αγόρια.

Το σύνδρομο προκαλείται από μεταλλάξεις στο FMR1 γονίδιο. Το γονίδιο αυτό ρυθμίζει την παραγωγή της FMRP πρωτεΐνης, η οποία πιθανολογείται ότι παίζει κάποιο ρόλο στη δημιουργία συνάψεων μεταξύ των νεύρων. Σχεδόν όλες οι περιπτώσεις Εύθραυστου Χ προκαλούνται από μια μετάλλαξη σε ένα τμήμα του DNA που αποτελείται από μία CGG επαναλαμβανόμενη αλληλουχία (τριπλέτα) μέσα στο FMR1 γονίδιο. Φυσιολογικά το τμήμα αυτό του DNA επαναλαμβάνεται από 5 μέχρι 40 φορές περίπου, ενώ σε ασθενείς με σύνδρομο Εύθραυστου Χ η αλληλουχία επαναλαμβάνεται περισσότερες από 200 φορές. Η μεγάλη αυτή επέκταση προκαλεί σπάσιμο στη συγκεκριμένη θέση στο χρωμόσωμα Χ και απενεργοποίηση του FMR1 γονιδίου, παρεμποδίζοντας με τον τρόπο αυτό την παραγωγή της πρωτεΐνης και προκαλώντας την εμφάνιση του συνδρόμου.

Ατομα με 55-200 επαναλήψεις της CGG αλληλουχίας θεωρούνται φορείς προμετάλλαξης και είναι συνήθως φυσιολογικοί. Οι γυναίκες φορείς της προμετάλλαξης μπορεί να εμφανίσουν επέκταση της αλληλουχίας μεγαλύτερη από 200 επαναλήψεις, με κίνδυνο να αποκτήσουν παιδί με σύνδρομο Εύθραυστου Χ. Αντιθέτως, στους άνδρες δεν επεκτείνεται η προμετάλλαξη αλλά μεταβιβάζεται ως έχει στις κόρες τους. Τα αγόρια παίρνουν από τον πατέρα τους το χρωμόσωμα Υ του φύλου το οποίο δεν περιέχει το FMR1 γονίδιο.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, φορείς προμετάλλαξης μπορεί να παράγουν μειωμένη ποσότητα πρωτεΐνης, με αποτέλεσμα την εμφάνιση ορισμένων συμπτωμάτων του συνδρόμου σε ελαφρύτερη μορφή. Επίσης, ορισμένα παιδιά φορείς προμετάλλαξης μπορεί να εμφανίσουν μαθησιακές δυσκολίες ή αυτιστική συμπεριφορά.

Περίπου 20% των γυναικών φορέων της προμετάλλαξης παρουσιάζουν πρόωρη εμμηνόπαυση, πριν από την ηλικία των 40 ετών. Επίσης οι άνδρες φορείς της προμετάλλαξης και ορισμένες γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν προοδευτικά τρόμο ή αταξία αργότερα στη ζωή τους.

Η διάγνωση του συνδρόμου βασίζεται στη μοριακή ανάλυση του DNA του ασθενούς. Συνιστάται να γίνεται έλεγχος σε παιδιά με αγνώστου αιτιολογίας νοητική υστέρηση ή αυτιστικά στοιχεία. Αν υπάρχει άτομο με το σύνδρομο αυτό στην οικογένεια είναι απαραίτητη η γενετική συμβουλευτική στην οικογένεια και ο έλεγχος γυναικών που πιθανώς είναι φορείς του συνδρόμου. Σε περίπτωση εγκυμοσύνης, εάν η μητέρα είναι φορέας προμετάλλαξης, υπάρχει δυνατότητα προγεννητικού ελέγχου του εμβρύου ύστερα από αμνιοπαρακέντηση ή βιοψία τροφοβλάστης για να διαπιστωθεί εάν έχει γίνει επέκταση της προμετάλλαξης σε πλήρη μετάλλαξη και το έμβρυο είναι παθολογικό. Η εξέταση δεν μπορεί να διαγνώσει όμως το βαθμό της νοητικής υστέρησης του παιδιού που θα γεννηθεί. Κατά κανόνα σχεδόν όλα τα αγόρια θα έχουν νοητική υστέρηση ή σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες, ενώ το ένα τρίτο περίπου των κοριτσιών θα εμφανίσουν συμπτώματα του συνδρόμου.

Αντιμετώπιση ασθενών με σύνδρομο Εύθραυστου Χ

Προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία για ασθενείς με το σύνδρομο αυτό, διάφοροι όμως μέθοδοι έγκαιρης εκπαίδευσης μπορεί να είναι αποτελεσματικές, βοηθώντας τους ασθενείς να εκμεταλλευθούν όσο το δυνατόν καλύτερα τις ικανότητές τους. Τα περισσότερα παιδιά με σύνδρομο Εύθραυστου Χ μπορεί να ωφεληθούν από ειδική εκπαίδευση και φαρμακευτική αντιμετώπιση.

 

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΥΘΡΑΥΣΤΟΥ Χ

Το σύνδρομο Εύθραυστου Χ (FXS) με συχνότητα 1:4500 αγόρια και 1:7000 κορίτσια θεωρείται η δεύτερη πιο συχνή αιτία νοητικής υστέρησης. H κλινική εικόνα περιλαμβάνει ποικίλου βαθμού νοητική υστέρηση συνοδευόμενη από προβλήματα συμπεριφοράς όπως υπερκινητικότητα και διάσπαση προσοχής καθώς και ιδιόμορφο προσωπείο με μεγάλο μέτωπο, προεξέχον πηγούνι και μεγάλα προεξέχοντα αυτιά. Σε άρρενα άτομα παρατηρείται επίσης αυξημένο μέγεθος γονάδων (μακροορχιδισμός).

Η μοριακή διαταραχή που σχετίζεται με το σύνδρομο αφορά  την επέκταση της αλληλουχίας CGG στο γονίδιο FMR-1 στο μακρύ σκέλος του χρωμοσώματος Χ στη ταινία q27.3. Ο αριθμός επαναλήψεων της αλληλουχίας CGG στα φυσιολογικά άτομα κυμαίνεται από 6-50 φορές. Στους φορείς η αλληλουχία επεκτείνεται από 60-200 φορές και καλείται προμετάλλαξη. Αλληλόμορφα με 40-60 επαναλήψεις διαμορφώνουν μια «γκρίζα ζώνη» επειδή δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί το μέγεθος με το οποίο θα μεταβιβαστούν στην επόμενη γενιά.  Στους ασθενείς η αλληλουχία επεκτείνεται πάνω από 200 φορές (πλήρης μετάλλαξη) και έχει σαν αποτέλεσμα την απενεργοποίηση του γονιδίου και τη μη παραγωγή της πρωτεΐνης FMRP. Επέκταση των ακολουθιών CGG του γονιδίου FMR-1 ανιχνεύεται στο 99% των ατόμων που πάσχουν από το σύνδρομο του Εύθραυστου-Χ ενώ στο υπόλοιπο 1% το σύνδρομο οφείλεται σε σημειακές μεταλλάξεις ή ελλείψεις κατά μήκος του γονιδίου.

 

Σύνδρομο Fragile X (Εύθραυστου Χ)

πηγή: noesi.gr

Aποκαλούμενο και σύνδρομο Martin-Bell, το σύνδρομο Εύθραυστο Χ αποτελεί το συχνότερα συνδεδεμένο σύνδρομo με τη νοητική υστέρηση. Χαρακτηρίζεται από συμπεριφορές αυτιστικού τύπου, μέτρια προς μεγάλη νοητική υστέρηση και προβλήματα συμπεριφοράς. Σχεδόν αποκλειστικά μεταβιβαζόμενο από μητέρα προς γιο, επηρεάζει 1 ανά 1.000-2.000 γεννήσεις αρρένων.

Επιπολασμός (συχνότητα εμφάνισης στο γενικό πληθυσμό)

Πρόκειται για φύλο-συσχετισμένη γενετική ανωμαλία στην οποία μια μητέρα είναι ο μεταφορέας, που μεταβιβάζει την διαταραχή στους γιους της.

Έχει επιπτώσεις ανά 1 σε κάθε 1.000 έως 2.000 άρρενα άτομα, και η συχνότητα των (θηλυκών) μεταφορέων μπορεί να είναι ουσιαστικά υψηλότερη.

Βασικά χαρακτηριστικά

Τα αρσενικά που προσβάλλονται από το σύνδρομο χαρακτηρίζονται από μέτρια έως μεγάλη ΝΥ. Τα θηλυκά μπορούν επίσης να επηρεαστούν αλλά γενικά με ελαφρά ΝΥ. Προβλήματα συμπεριφοράς και γλωσσική καθυστέρηση είναι κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Σύνδρομο Fragile X, Περίπου 15% 20% εκείνοι με τις Σύνδρομο Fragile X αναπτύσσουν συμπεριφορές αυτιστικού τύπου.

Ειδικά χαρακτηριστικά

– `Ατομα με Σύνδρομο Fragile X έχουν επίσης διάφορα αναγνωρίσιμα φυσικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα:
– Υψηλή αψίδα ουρανίσκου
– Στραβισμός (οκνηρό μάτι)
– Μεγάλα αυτιά και μακρύ πρόσωπο
– Μεγάλοι όρχεις στα αρσενικά
– Ήπιος τόνος μυών
– Πλατυποδία
– Ήπιες ανωμαλίες των καρδιακών βαλβίδων (λιγότερο συχνά)

Συνήθεις συμπεριφορές αυτιστικού τύπου στο Fragile X

– Φτωχή επαφή ματιών
– Φτερούγισμα του χεριου
– Περίεργες χειρονομίες
– Δάγκωμα χεριών
– Φτωχές αισθητηριακές δεξιότητες

Αντιμετώπιση

Πολλά νοσοκομεία και εργαστήρια εκτελούν εξετάσεις αίματος για να εντοπίσουν το Σύνδρομο Fragile X. Διάφορες θεραπείες συστήνονται για τα άτομα με αυτήν την διαταραχή, συμπεριλαμβανομένων των ήπιων φαρμάκων για τα προβλήματα και τη θεραπεία συμπεριφοράςμ για την ομιλία και τη γλώσσαμ και τη βελτίωση των αισθητηριακών λειτουργιών. Επίσης, οι οικογένειες ενθαρρύνονται για να επιδιώξουν τη γενετική παροχή συμβουλών για να καταλάβουν την κληρονομική φύση του συνδρόμου και για να συζητήσουν ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας την πιθανότητα άλλα άτομα ή ο μελλοντικούς απόγονους ή άλλα άτομα που μπορεί να φέρουν αυτήν την διαταραχή.

Περισσότερες πληροφορίες:

The Fragile X Foundation
P.O. Box 30023
Denver, CO 80203

Πηγή: The Fragile X Foundation. Το παραπάνω κείμενο απεστάλη στο NOESI.gr κατόπιν αιτήματος προς το F-x Foundation.

Μετάφραση:
`Αγγελος Κουτουμάνος
Εκδότης NOESI.gr